“Fosil yakıttan elektriğe” Bölüm 1: Hybridler
Şubat ayında elektrikli otomobillere gelen ve bugüne kadar Türk otomotiv sektöründeki oransal olarak en yüksek ötv artışına tekabül eden artış ile otomotivdeki elektrifikasyon konusu yine gündeme geldi. ÖTV artışının ne kadar yüksek ve daha konuya bile tam adapte olamamış ülkemiz otomotiv sektörünü nasıl negatif etkilediği birçok mecrada anlatıldığı için sizleri aynı mevzularla tekrar yormak yerine elektrikli dünyadaki ayrımlara değinmek ve 2 bölümlük yazı dizisi ile önce hybridleri daha sonra da tam elektriklileri (EV’leri) örnekler ile tanımanıza yardımcı olmak istiyoruz.
HYBRID (MELEZ) CAMİASI
Melez otomobiller iki motordan meydana gelip bunların bir tanesinin fosil yakıt (istisnası hidrojeni yakıt olarak kullanan FCEV’lerdir) diğerinin elektrikten sağlanan enerji ile çalışıyor olmasıdır. Dört ana çeşidi vardır. Elektrik kullanım oranında düşükten yükseğe doğru aşağıdaki sıralamayı yapmak genel yapıyı anlamak için faydalı olacaktır.
Hybrid Otomobil Çeşitleri
MHEV – Mild (hafif) Hybrid Electric Vehicle (Elektrik menzili 0km)
Kanımızca en azından tüketiciye hybrid başlığı altında sunulmaması gereken, hybridin en hafif halidir. Otomobil sadece elektrik enerjisi (EV mode bulunmaz) ile hareket edemez. Sadece şehir içi özellikle sıkışık trafikte dur kalklarda harcadığımız gereksiz fosil yakıtı olabildiğince kısacak tabiri caiz ise kalkış piline sahip makinelerdir. Bugünlerde özellikle premium segment başta olmak üzere yeni çıkan hemen her modelde bu teknolojiye yer verilmektedir.
MHEV örnekleri; VOLVO S60 B5 AWD, BMW 530i xDrive (2021 fabrika model yılı ile), MERCEDES C200 4MATIC, SUZUKİ SWIFT 1.2 CVT.
FHEV – Fully Hybrid Electric Vehicle (Elektrik menzili 15-20km)
Hybrid teknolojisinin en eski ve yaygın halidir. Şehir içinde 60 km/h sürati geçmediğiniz müddetçe dolu bir pil ile 15-20 km sadece elektrikle (EV mode) gidebilme olanağı sağlar. Kendi kendini şarj eden teknolojisi ile şarj olanağı olmayan kullanıcılar için şimdilik en ideal hybrid versiyonudur. Sürekli şehir içi trafiğinde otomobillerini kullanan ve şarjla uğraşmak istemeyen sürücüler için dizel yakıt avantajına tam alternatiftir. Şehirlerarası yolculukta ise 60 km/h üzerine mutlak surette çıkılacağı için otomobil normal yakıt tüketme verilerine döner ve elektrik avantajı neredeyse tamamen ortadan kaybolur. Aynen elektrikli otomobiller gibi hybrid otomobillerde elektrik avantajını şehir içi dur-kalk trafiğinde optimum seviyede gösterebilirler.
FHEV örnekleri; Lexus ES300 Hybrid, Toyota Yaris, Corolla, CH-R ve RAV4 Hybrid, Hyundai Ioniq Hybrid.
PHEV – Plug-in Hybrid Electric Vehicle (Elektrik menzili 40-45km)
Tam elektriğe (EV’ye) en yakın hybrid evresi PHEV’dir. Tam randıman için herhangi bir şarj noktasında yapacağınız 3-4 saatlik şarj ile yine hybrid mantığında şehir içinde 60-70km/h’ları geçmeden 40-45km’lik elektrik kullanımı yaparak hiç fosil yakıt harcamadan sıfır emisyonda kalabilirsiniz. Somut örnekleme gerekirse, PHEV bir otomobil ile İstanbul gibi bir trafikte otomobilinizi her gün araları 20km olan ev-iş yeri güzergahınızda toplamda 3-4 saatlik günlük şarj süreleri ile hiç fosil yakıt kullanmadığınız yolculuklar yapabilirsiniz. Tabi bunun için gaza sonuna kadar basma gibi yakıt tasarrufu ile hiç alakası olmayan davranışlardan kaçınmak ancak arada bir elektrik torkunu hissetmek için kaçamaklar yapmak da yine tercihinize bırakılmış vaziyette.
Unutmadan belirtelim. Şarj imkanınız yoksa da bir PHEV kullanabilirsiniz. Ancak bu durumda gözünüzü yakıt ibresinde ayırıp sadece elektrik gücünün keyfine bakmanızı öneririz. Zira yakıt tüketiminiz neredeyse tamamen fosil yakıtlı bir araçla aynı olacaktır.
PHEV örnekleri; Land Rover Range Rover Evoque 1.5 P300e (309bg) Plug-in Hybrid, Volvo XC90 T8 Plug-in Hybrid, BMW i8 Plug-in Hybrid (üretimi bitti).
FCEV – Fuel Cell Electric Vehicle
En nev-i şahsına münhasır hybrid FCEV’dir. Zira bu teknolojideki motorlardan biri yine elektrik motoru iken diğer motorun besini hidrojendir. Bir diğer farkı da egzozdan fosil yakıtlar gibi zehirli gazlar yerine doğaya içilebilir su bırakmasıdır. Maalesef ülkemizde örneği henüz hiç satılmamış bu teknolojinin dünyada örnekleri de şimdilik çok az. Azınlıkta olsalar da tam elektriklilere (EV’lere) dahi rakip olacağını söyleyen hatta onları geçeceğini iddia eden bir kısım otomobil taraftarı da mevcut. Şu ana kadar ki yayılım hızı pek onu göstermese de hidrojen alternatifi özellikle Japon markaların B planı olarak arka tarafta beklemeye devam ediyor.
FCEV örnekleri; Toyota Mirai, Honda Clarity, Hyundia Tucson Fuel Cell, Pininfarina H2 Speed Electric-Hydrogen.
HYBRID OTOMOBİLLERDE TÜRKİYE’DEKİ ÖTV, KDV ORANLARI VE MTV TUTARLARI NASIL?
2021 yılı için elektrik motoru da olan (Hybrid) araçların ÖTV ve KDV oranları
| SİLİNDİR HACMİ | VERGİSİZ SATIŞ TUTARI | ÖTV | KDV |
| 50 kW’ı geçip, 1800cc’yi geçmeyen | 85.000 TL’ye kadar | %45 | %18 |
| 50 kW’ı geçip, 1800cc’yi geçmeyen | 85.000 TL – 135.000 TL arası | %50 | %18 |
| 50 kW’ı geçip, 1800cc’yi geçmeyen | 135.000 TL üzeri | %80 | %18 |
| 100 kW’ı geçip, 2000cc-2500cc arasında | 170.000 TL’ye kadar | %130 | %18 |
| 100 kW’ı geçip, 2500cc’yi geçmeyen | Tutar sınırı yok | %150 | %18 |
| Diğer | %220 | %18 |
2021 yılı için elektrik motoru da olan (Hybrid) araçların MTV oranları
Hybrid otomobillerin MTV tutarları hesaplanırken ÖTV hesaplamasında olduğu gibi avantaja sahip değillerdir. Dolayısı ile MTV oranları bu otomobiller için diğer otomobiller ile birebir aynıdır.
2021 MTV tablosu
| Motor Silindir Hacmi (cm³) | Araç Değeri (KDV Hâriç) | 1 – 3 yaş | 4 – 6 yaş | 7 – 11 yaş | 12 – 15 yaş | 16 ve yukarı yaş |
| 1300 cm³ ve aşağısı | 56.500 TL’ye kadar | 1.051 TL | 733 TL | 410 TL | 309 TL | 109 TL |
| 1300 cm³ ve aşağısı | 56.500 TL ile 99.000 TL arası | 1.155 TL | 806 TL | 450 TL | 341 TL | 120 TL |
| 1300 cm³ ve aşağısı | 99.000 TL üzeri | 1.261 TL | 879 TL | 492 TL | 372 TL | 130 TL |
| 1301 – 1600 cm³’e kadar | 56.500 TL’ye kadar | 1.830 TL | 1.372 TL | 796 TL | 563 TL | 216 TL |
| 1301 – 1600 cm³’e kadar | 56.500 TL ile 99.000 TL arası | 2.014 TL | 1.510 TL | 876 TL | 617 TL | 236 TL |
| 1301 – 1600 cm³’e kadar | 99.000 TL üzeri | 2.197 TL | 1.647 TL | 954 TL | 674 TL | 258 TL |
| 1601 – 1800 cm³’e kadar | 141.600 TL’ye kadar | 3.556 TL | 2.781 TL | 1.635 TL | 998 TL | 387 TL |
| 1601 – 1800 cm³’e kadar | 141.600 TL üzeri | 3.881 TL | 3.032 TL | 1.786 TL | 1.090 TL | 422 TL |
| 1801 – 2000 cm³’e kadar | 141.600 TL’ye kadar | 5.603 TL | 4.315 TL | 2.536 TL | 1.510 TL | 594 TL |
| 1801 – 2000 cm³’e kadar | 141.600 TL üzeri | 6.113 TL | 4.709 TL | 2.767 TL | 1.647 TL | 648 TL |
| 2001 – 2500 cm³’e kadar | 176.800 TL’ye kadar | 8.405 TL | 6.102 TL | 3.812 TL | 2.277 TL | 901 TL |
| 2001 – 2500 cm³’e kadar | 176.800 TL üzeri | 9.170 TL | 6.656 TL | 4.158 TL | 2.485 TL | 983 TL |
| 2501 – 3000 cm³’e kadar | 353.900 TL’ye kadar | 11.719 TL | 10.196 TL | 6.369 TL | 3.426 TL | 1.256 TL |
| 2501 – 3000 cm³’e kadar | 353.900 TL üzeri | 12.786 TL | 11.122 TL | 6.949 TL | 3.738 TL | 1.371 TL |
| 3001 – 3500 cm³’e kadar | 353.900 TL’ye kadar | 17.848 TL | 16.060 TL | 9.674 TL | 4.829 TL | 1.769 TL |
| 3001 – 3500 cm³’e kadar | 353.900 TL üzeri | 19.472 TL | 17.519 TL | 10.553 TL | 5.267 TL | 1.932 TL |
| 3501 – 4000 cm³’e kadar | 566.400 TL’ye kadar | 28.063 TL | 24.233 TL | 14.271 TL | 6.369 TL | 2.536 TL |
| 3501 – 4000 cm³’e kadar | 566.400 TL üzeri | 30.616 TL | 26.435 TL | 15.571 TL | 6.949 TL | 2.767 TL |
| 4001 cm³ ve yukarısı | 672.600 TL’ye kadar | 45.932 TL | 34.443 TL | 20.399 TL | 9.168 TL | 3.556 TL |
| 4001 cm³ ve yukarısı | 672.600 TL üzeri | 50.107 TL | 37.575 TL | 22.254 TL | 10.001 TL | 3.881 TL |
